Leki przeciwhistamiowe to popularne preparaty stosowane w celu łagodzenia objawów alergicznych. Szczególnie często są stosowane w przypadku kataru siennego, alergicznego zapalenia spojówek i pokrzywki alergicznej. Są dostępne zarówno na receptę, jak i bez recepty. Dowiedz się, jaki jest mechanizm działania tych leków.
Czym jest histamina?
Histamina to substancja wytwarzana i przechowywana przez komórki tuczne w tkankach oraz przez bazofile we krwi. Pełni rolę mediatora procesów zapalnych i odczynu alergicznego – kontakt z alergenem powoduje uwolnienie histaminy z magazynujących ją komórek. Jej połączenie się z receptorami histaminowymi H1 doprowadza do kaskady reakcji powodującej objawy takie jak m.in.:
-
rozszerzenie naczyń,
-
obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
-
zwężenie dróg oddechowych,
-
przekrwienie i obrzęk błon śluzowych,
-
świąd skóry,
-
zwiększenie wydzielania gruczołów śluzowych błony śluzowej nosa i oskrzeli.
Receptory dla histaminy znajdują się m.in. w skórze, przewodzie pokarmowym, płucach i naczyniach krwionośnych.
Rodzaje leków przeciwhistaminowych
Preparaty antyhistaminowe dzieli się na dwie generacje.
Leki przeciwhistaminowe pierwszej generacji to m.in. difenhydramina, hydroksyzyna, klemastyna i dimetynden. Działają na obwodowe receptory H1 oraz wiążą się z receptorami w ośrodkowym układzie nerwowym.
Leki przeciwhistaminowe drugiej generacji to m.in. cetyryzyna, loratadyna, rupatadyna oraz najnowsze preparaty dostępne na rynku, czyli bilastyna, lewocetyryzyna i desloratadyna. Wykazują niemal selektywne działanie wobec obwodowych receptorów histaminowych H1, nie wpływając na czynność ośrodkowego układu nerwowego.
Leki przeciwhistaminowe – mechanizm działania
Przeciwalergiczne leki antyhistaminowe wiążą się z receptorami H1, przez co blokują przyłączenie się do nich histaminy. Dzięki temu przerywają kaskadę reakcji dążącą do ujawnienia się objawów uczulenia.
Leki przeciwhistaminowe pierwszej generacji z łatwością przenikają przez barierę krew-mózg i wpływają na działanie ośrodkowego układu nerwowego, przez co mają nieco inny profil terapeutyczny i działania niepożądane niż nowsze leki – mogą powodować uczucie senności.
Leki przeciwhistaminowe – wskazania
Blokery receptorów histaminowych mogą być podawane w formie tabletek, płynów, kremów i kropli do oczu. Stosuje się je w leczeniu:
-
alergicznego nieżytu nosa,
-
alergicznego zapalenia spojówek,
-
pokrzywki alergicznej,
-
alergii pokarmowych,
-
nadwrażliwości na leki,
-
obrzęku Quinckego,
-
ukąszeń i użądleń owadów.
Substancje o silnym działaniu sedatywnym, czyli np. należąca do pierwszej generacji difenhydramina, mogą być stosowane jako środki nasenne i do leczenia choroby lokomocyjnej.
Leki przeciwhistaminowe – środki ostrożności
Zanim zażyjesz lek przeciwhistaminowy, nawet ten dostępny bez recepty, zapoznaj się dokładnie z informacją zamieszczoną na ulotce dla pacjenta oraz skonsultuj jego stosowanie z lekarzem.
Najczęstsze działanie niepożądane leków antyhistaminowych pierwszej generacji to ich wpływ na ośrodkowy układ nerwowy i działanie sedatywne. Podczas stosowania tych preparatów istnieje ograniczona zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz operowania maszynami. Te leki nasilają również działanie preparatów przeciwbólowych, nasennych, narkotycznych i niektórych leków psychotropowych i alkoholu.
Najczęstszym skutkiem ubocznym stosowania leków drugiej generacji są zaburzenia żołądkowo-jelitowe. [1], [2], [3]
Bibliografia
[1] E. Mutschler, G. Geisslinger, H. K. Kroemer, S. Menzel, i P. Ruth, Mutschler – Farmakologia i Toksykologia. Podręcznik, Wydanie IV polskie poprawione i Uzupełnione. Wrocław: MedPharm Polska, 2016.
[2] „Leki przeciwhistaminowe – Farmakoterapia w chorobach alergicznych – Alergologia. Podręcznik specjalistyczny”. Dostęp: 1 czerwiec 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.mp.pl/podrecznik/alergologia/chapter/B77.302.1.
[3] K. Farzam, S. Sabir, i M. C. O’Rourke, „Antihistamines”, w StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2024. Dostęp: 1 czerwiec 2024. [Online]. Dostępne na: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538188/
Artykuł sponsorowany
